Ontwikkelaars vliegen historische expertise Gustaaf in voor onderhoud Coudewater
Landgoed Coudewater in Rosmalen heeft een rijke geschiedenis. Sinds vorige jaar april werken ontwikkelaars Van Wanrooij en BPD, onder de naam VOF Land van Coudewater, aan het volgende hoofdstuk van het gebied. Hoe zit het met de toekomst en het onderhoud van dit unieke terrein?
Het gebied wordt doorontwikkeld, o.a. door de bouw van 400 woningen, onder leiding van gebiedsontwikkelaar Hans Hartman (VOF Land van Coudewater, links op de foto). Er staan 225 monumentale bomen, tenminste 4.000 grotere bomen en 14 monumentale panden op het 600 jaar oude terrein. René is de afgelopen 22 jaar verantwoordelijk geweest voor het onderhoud van het historische terrein en mag dit nu onder naam van Gustaaf voortzetten.
In deze blog: René en Hans in gesprek over de ontwikkelingen, het beheer en vooral het behoud van Landgoed Coudewater.
Prijsvraag
Hans: “Landgoed Coudewater werd tot vorig jaar april beheert door GGZ. Het terrein is in totaal 80 ha groot, inclusief een golfbaan. Zoveel ruimte past niet meer bij de manier waarop GGZ de zorg organiseert, dus er werd een ‘prijsvraag’ uitgeschreven. GGZ wilde het beste plan zien en het hoogste bod ontvangen. Van Wanrooij schreef in met het winnende plan. We hebben later de VOF opgericht met BPD. De VOF heeft het landgoed gekocht.”
René: “Voor mij was dat een spannende tijd! Ik ben destijds overgestapt naar Gustaaf na 22 jaar verantwoordelijk te zijn geweest voor het onderhoud op het terrein. Ik ken elke boom en grasspriet. Toen het landgoed in de verkoop ging was ik bang een grote aannemer het terrein helemaal overhoop zou gooien. Gelukkig is het plan dat er nu ligt opgesteld met veel respect voor de monumentale gebouwen en bomen. Mijn nieuwe stoel bij Gustaaf past mij goed, maar ik wilde graag weer met Coudewater aan de gang. Dus ik schreef een open brief naar Hans met de vraag of ik, met mijn ruime ervaring, aan tafel mocht komen voor het terreinonderhoud. En hier zit ik dan. Aanvullend hebben we vanuit de T&G Groep, waar Gustaaf onderdeel van is, ook andere soortgelijke terreinen voor o.a. GGZ in onderhoud. Vorig jaar hebben we zelfs een compleet landgoed mogen renoveren. Coudewater is ons wat mij betreft op het lijf geschreven.”
Het (her)schrijven van geschiedenis
Hans: “Ik denk dat ons plan heeft gewonnen omdat wij het plan het meeste respect tonen voor het landgoed. Dat telt natuurlijk zwaar mee. Het landgoed is immers 600 jaar oud. De vraag die we ons hebben gesteld bij het bedenken van het plan was: wanneer vonden we het landgoed nou het mooist? Wij vonden de stedenbouwkundige opzet van 250 jaar geleden het sterkst. Die kwaliteiten gaan we terugbrengen. Coudewater is in een Engelse stijl gebouwd; het lijkt scheef, schots en raar als je naar de plattegrond kijkt, maar als je rondloopt zie je dat het slim in elkaar steekt. Telkens wordt je aandacht getrokken voor nieuwe kwalitatieve verrassingen.”
“Deze herontwikkeling wordt de derde grote transitie van dit gebied in 600 jaar. Het doel: de kwaliteit van die Engelse landschapsstijl in de toekomst verankeren. Als je dan toch op een van de mooiste plekken rondom Den Bosch iets ontwikkeld, doe het dan ook goed en maak er iets heel moois van. Daarom gaan we oude wegpatronen weer ophalen. De drie vergane toegangspoorten worden gerestaureerd en worden de entree tot het nieuwe gebied. We willen 400 nieuwe woningen realiseren in 6 jaar tijd. Het is onze ambitie om daarbij aan de monumenten van de toekomst van te maken. Wij hebben een aantal plekken aangewezen waarvan we zeggen; die moeten er over 300 jaar nog staan.”
De ontwikkeling van een monumentaal terrein
René: “Ik vind het heel interessant om van dichtbij te zien hoe het terrein van Landgoed Coudewater wordt herontwikkeld. Dit mag mijn inziens niet een verhaal worden met alleen maar bloemetjes. De parkachtige uitstraling moeten we behouden. Daarnaast kregen de GGZ-cliënten die hier destijds woonden veel vrijheid. Zij plantten overal hun eigen planten en boompjes. Maar boompjes worden bomen. De Loovert (een monumentaal pand op het terrein, red.) was bijna niet meer zichtbaar door alle beplanting. Dat is natuurlijk doodzonde.”
Hans: “Eén van de dingen die we willen bereiken op het terrein is het herstellen van de zichtlijnen naar de monumentale panden. We willen lage bebossing weghalen zodat die monumenten weer goed te zien zijn. Daarnaast wordt de oude vijver opgegraven en vergroot op de plek waar die vroeger ook lag. Deze landschapsrelikwieën willen we zoveel mogelijk terugbrengen. We hebben een landschapsarchitect in de arm genomen om dit met ons te bekijken. Het is prettig dat hij vrij kan sparren met René om een goed beeld te krijgen van het terrein.”
Niet zomaar terreinbeheer
Hans: “Wij hebben niet dagelijks dit soort landgoederen in beheer. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een onderhoudspartij die een toegevoegde waarde had voor ons en niet alleen het gras maaide. Het onderhoud van een monumentaal landgoed is niet direct ons vakgebied en vergt een ander soort aanpak. Er is een selectieperiode geweest waarbij Gustaaf als beste naar voren kwam, zeker door de ruime ervaring van René.”
René: “Mijn rol op het terrein is wel enigszins veranderd. Voorheen bemoeide ik me met alles; de bomen, afval, verkeerd parkeren, etc. Maar nu houd ik me puur bezig met het onderhoud. Dat blijkt dynamischer dan ik had verwacht omdat er constant ontwikkelingen zijn op het terrein. Sommige plekken zijn nu zandputten waar eigenlijk niks meer aan te onderhoud valt. We brengen dan andere prioriteiten aan op het terrein. Panden die in gebruik zijn liggen er netjes bij; lege panden geven we minder aandacht. Als Gustaaf willen we ons ‘buitengewoon veelzijdig’ opstellen en pakken we het liefst alle zaken betreffende de buitenruimte op. Als het kan dragen we ook tijdens het inrichten graag ons steentje bij.”
Hans: “Een extra doel van ons is het vergroten de sociale inbreng. We hebben immers te maken met een zorgterrein. Een voorbeeld hiervan is de integratie van het ASS Centrum voor Autisme. De cliënten hebben vaak geen dagbesteding. Zij helpen ons nu met het onderhoud, de catering, de schoonmaak, etc. Dat is ideaal zowel voor de cliënten als voor ons!”
“De bomen zijn mijn kinderen”
Hans: “Op het terrein staan 225 monumentale bomen, maar ook andere prachtige oude bomen die niet ‘monumentaal’ zijn. Die willen we ook als het even kan integreren in ons plan. De ambitie is om zoveel mogelijk bomen behouden en tegelijkertijd nieuwe aan te brengen zodat er meer overblijven dan er origineel stonden.”
René: “De bomen op dit terrein zijn mijn kinderen. Ik zeg altijd: een groenman kijkt naar beneden, en een bomenman naar boven. Ik ben zelf een echte bomenman. Als ik zwamvorming zie dan weet ik, die moet ik in de gaten houden. Wanneer ik rondloop over het terrein dan kijk ik altijd naar boven. En dat hoop ik nog een lange tijd te mogen doen.”
Naar overzicht
