‘De Nieuwe Hovenier’ geeft richting aan nieuwe generatie groenvoorzieners
De buitenruimte is meer dan alleen ‘leuk om naar te kijken’. Het is een plek waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten. Waar we ontspannen. En waar we strijden tegen de klimaatcrisis. Maar die plek moeten we wel samen creëren. Dat is de basis van het project ‘De Nieuwe Hovenier’ van Wageningen Universiteit en Research: hoe brengen we gemeenten, woningcorporaties, bewoners én het bedrijfsleven bij elkaar voor een échte, impactvolle buitenruimte?
In deze blog vertellen dr. ir. Carmen Aalbers en ir. Ineke Weppelman (onderzoekers Groene Steden bij WUR) over het project ‘De Nieuwe Hovenier’ en de samenwerking met o.a. T&G Groep als aangesloten marktpartij.
Links: Carmen Aalbers, Recht: Ineke Weppelman
Samen met het bedrijfsleven
Een hele manier van werken veranderen gaat niet over een nacht ijs. Dat hebben initiatiefnemers Aalbers en Weppelman al meermaals ondervonden gedurende het verloop van ‘De Nieuwe Hovenier’. Het project loopt inmiddels al ca. vier jaar, en bevindt zich in een afrondende fase. Maar de doelstelling is nog even helder als toen het project werd opgestart: de transitie vormgeven van de traditionele, decoratieve buitenruimte naar een leefomgeving waar mensen veel meer aan hebben.
Aalbers: “Ik heb de afgelopen 25 jaar veel onderzoek gedaan naar de vergroening van woonwijken, samen met bewoners én gemeenten. Een burgemeester zei toen tegen mij; ‘we moeten veel meer gebruik maken van wat ondernemers kunnen’. Dat inzicht is het startschot geweest voor ‘De Nieuwe Hovenier’. We moeten ook de markt vragen wat hun mogelijkheden zijn om het groen meer betekenis te geven in de buurt.”
Minder parkachtig, meer mensachtig
Maar wat betekent dat precies, het groen meer betekenis geven? In haar antwoord op die vraag, laat Weppelman direct zien hoe divers de impact van de buitenruimte kan zijn: “In de regel zien we een sterke ‘verparking’ van de natuur. Dat is mooi om naar te kijken, maar je mag het niet aanraken of er iets meer doen. Terwijl het tegenovergestelde gebeurt als je bewoners hun gang laat gaan. Dan ontstaan er moestuintjes en komt er meer ruimte om te ontmoeten. Zij gebruiken de ruimte écht, wat veel positieve effecten heeft. Mensen met een burn-out of andere mentale klachten knappen er zelfs van op! Daar willen we meer naar kijken: wat kan het groen betekenen en wat kan de functie zijn. En hoe kunnen we die ideeën verankeren in de volgende generatie beleidmakers, groenvoorzieners én burgers.”
Tijdens de buurtdag bij het project ‘De Gaarde’ in Den Haag, werd een moestuin gerealiseerd samen met bewoners.
Fotografie: Jeffrey Grouwstra
De rol van de Nieuwe Hovenier
De WUR heeft hier natuurlijk al veelvuldig onderzoek naar gedaan, en de theoretische basis is inmiddels ruimschoots gelegd. ‘De Nieuwe Hovenier’ heeft als doel die theorie met de praktijk samen te brengen. “We willen de kennis die wij hebben opgedaan gedurende al die jaren onderzoek inpluggen bij de marktpartijen,” vervolgt Aalbers. “Tegelijkertijd halen we kennis en ervaring op uit de praktijk. We leren elkaar verstaan en proberen dingen uit om te kijken wat wel en niet werkt. Zo geven we samen vorm aan de rol van de hovenier van de toekomst en de nieuwe generatie ambtenaren.”
Demoprojecten en plusbijeenkomsten
Om zo dicht mogelijk bij de uitvoering te komen, zijn er speciaal voor ‘De Nieuwe Hovenier’ zes demonstratieprojecten opgestart. Aangesloten hovenierspartijen – waaronder T&G – hebben ieder een project ontwikkeld. Eens in de twee maanden komende de groenbedrijven en de VHG bij elkaar om ervaringen uit te wisselen. “Wij zijn daar ook bij aanwezig om waar nodig theoretisch te ondersteunen,” vult Weppelman aan.
“Daarnaast houden we twee keer per jaar een zogeheten ‘plusbijeenkomst’. Dat is een grote samenkomst van alle groenpartijen, opdrachtgevers – veelal gemeenten of woningcorporaties – en in sommige gevallen het waterschap. Daar worden bijvoorbeeld inzichten gedeeld tussen gemeenten over hoe zij het opdrachtgeverschap invullen. Erg waardevol! Al die input combineren wij uiteindelijk met onze theorieën in een online kennisbank: De nieuwe hovenier – Wiki Groen Kennisnet. Zo’n kennisbank is niet alleen handig voor alle betrokkenen, maar ook een belangrijke basis voor bijvoorbeeld het onderwijs. Ook opleidingen gaan deze gebruiken in hun curriculum. Zo bereiken we ook de volgende generatie groenvoorzieners en opdrachtgevers.”
Elkaar leren vertrouwen
Aalbers: “Zeker bij die plusbijeenkomsten ontstaan interessante discussies. Daar zitten opdrachtgevers die het lastig vinden te veranderen, maar ook gemeentes en corporaties die juist wel willen transformeren. Zij kunnen elkaar helpen om te leren hoe je de relatie met het bedrijfsleven beter kunt vormgeven. In de huidige manier van samenwerken zijn er veel details vastgelegd, waardoor maatwerk in de buurt lastig wordt. Terwijl je als opdrachtgever juist een vertrouwensband moet opbouwen met de opdrachtnemer en gaandeweg moet kunnen bijsturen wat je met het groen doet. Dat is een belangrijk inzicht dat uit het project is gekomen; dat je elkaar moet leren vertrouwen om een goede werkrelatie mogelijk te maken.”
T&G als nieuwe hovenier
T&G Terrein en Groenvoorziening is partner van de WUR in het project ‘De Nieuwe Hovenier’. Het meest recente demonstratieproject van T&G is het Haagse ‘De Gaarde’, in opdracht van Haag Wonen. Daarbij wordt de buitenruimte met een tuinteam – bestaande uit de opdrachtgever, een social designer en T&G – ontwikkeld/heringericht, in participatie met de bewoners. Er zijn reeds succesvolle buurtactiviteiten georganiseerd, waaronder een moestuin die is gerealiseerd samen met de buurt.
“Er wordt veel gedeeld rondom dat project, wat mooi is om te zien,” concludeert Aalbers. “Daar leren wij, maar ook groenbedrijven onderling, het meeste van. T&G is enthousiast, denkt mee en geeft ons een waardevol kijkje in de keuken van de werkpraktijk. ‘De Gaarde’ is een mooi voorbeeld van een project waar groen weer écht een betekenis heeft gekregen.”
Naar overzicht
