Mitigerende maatregelen: zo ga je om met beschermde flora en fauna
Heeft jouw (bouw)project invloed op de leefomgeving van dieren en planten? Dan is de kans groot dat je mitigerende maatregelen moet nemen om de aanwezige flora- en fauna te beschermen. In Nederland geldt namelijk de Omgevingswet; regelgeving die strenge eisen stelt over het behoud van beschermde dier- en plantsoorten.
Flora- en faunascan
Welk project je ook gaat uitvoeren: het is altijd verstandig om te starten met een flora- en faunascan. Ook wel bekend als ecologische quickscan of natuurtoets. Dit onderzoek is bedoeld om de aanwezigheid van beschermde flora en fauna in het projectgebied vast te stellen. De flora- en faunascan is een verplichte eerste stap voor veel ruimtelijke ontwikkelingsprojecten waarbij natuurwaarden mogelijk worden beïnvloed, zoals bouwprojecten, sloopwerkzaamheden, aanleg van infrastructuur, natuurontwikkelingsprojecten en landbouwuitbreidingen. Het onderzoek omvat een veldonderzoek door een ecoloog (om de flora en fauna te inventariseren), gevolgd door een rapportage van de bevindingen en geadviseerde mitigatiemaatregelen.
Wanneer heb ik te maken met de Omgevingswet?
In het kader van de Omgevingswet zijn er verschillende soorten flora en fauna waar rekening mee moet worden gehouden:
- Beschermde planten: De regelgeving geldt voor zowel diverse plantensoorten als hun leefgebieden, zoals beschermde bossen, heiden en bepaalde veen- en duingebieden. Qua soorten kun je denken aan de orchideeënsoorten Lady’s Slipper en Bosviooltje. Daarnaast brengt de scan ook invasieve exoten in kaart waarvan bestrijding verplicht is, zoals de Japanse duizendknoop.
- Beschermde diersoorten: Dit omvat zowel inheemse als migrerende diersoorten. Veelvoorkomende beschermde diersoorten zijn de das, de otter, diverse soorten vleermuizen, de rugstreeppad, mussenkolonies en diverse andere vogelsoorten zoals de grutto en de kerkuil.
- Europees beschermde soorten: Dit zijn soorten die extra bescherming genieten op Europees niveau, zoals bepaalde vogels (bijv. steenarend, visarend) en zoogdieren (bijv. bruine beer, lynx). Deze gevallen komen in Nederland minder vaak voor.
- Beschermde leefgebieden en Natura 2000-gebieden: Dit zijn speciaal aangewezen gebieden die van bijzonder belang zijn voor de instandhouding van biodiversiteit in heel Europa. Ze omvatten diverse habitats en herbergen verschillende beschermde soorten. In Nederland zijn o.a. de Veluwe en de Waddenzee aangemerkt als Natura 2000 gebied.
Mitigerende maatregelen
Aan de hand van de ecologische quickscan weet je precies welke soorten in het gebied aanwezig zijn, en welke duurzame oplossingen nodig zijn om te voldoen aan de wettelijke vereisten voor het behoud van hun natuurlijke omgeving. Deze oplossingen worden ook wel ‘mitigerende maatregelen’ genoemd.
Er zijn veel verschillende maatregelen beschikbaar voor ecologen om uit te kiezen. Zij schrijven deze voor in een zogeheten mitigatieplan of ecologisch werkprotocol. Welke maatregelen geschikt zijn, ligt aan de soort flora en/of fauna en de situatie ter plaatse. De mitigerende maatregelen zijn grofweg in te delen in de volgende categorieën:
- Habitatcompensatie: Het creëren of herstellen van habitats om verloren leefgebied te compenseren. Denk hierbij aan het aanleggen van een foerageergebied voor mussenkolonies (bijvoorbeeld in een wijk die compleet wordt gesloopt voor herstructurering). Ook de vleermuis is een mooi voorbeeld. Vleermuizen mogen niet worden verjaagd, maar moeten worden ontmoedigd zodat zij hun leefgebied uit zichzelf verlaten (bijvoorbeeld door het plaatsen van exclusion flaps en weringsborstels). Er worden dan tijdelijke verblijfplaatsen ter beschikking gesteld totdat er een permanente plek voor de dieren is gerealiseerd op het terrein.
- Werken buiten de kwetsbare (broed)perioden: Werkzaamheden vinden plaats buiten de kwetsbare perioden van dieren, meestal gerelateerd aan voortplanting en het gebruik van hun nesten. Dit betekent dat (bouw)activiteiten worden beperkt tot specifieke tijdsperioden. Deze perioden verschillen per soort.
- Ecologisch groenbeheer: Het implementeren van strategieën zoals groendaken, groene muren en inheemse beplanting om natuurlijke habitats te behouden en te bevorderen.
- Faunapassages: Het aanleggen van doorgangen zoals ecoducten en faunatunnels om de mobiliteit van dieren te vergemakkelijken en hun leefgebieden te verbinden.
- Beheer van Invasieve Soorten: Het identificeren, beheren en mogelijk bestrijden van invasieve planten- en diersoorten die schadelijk kunnen zijn voor inheemse flora en fauna.
Vergunningen
Ga je aan de slag met mitigerende maatregelen? Zorg dan wel dat je de juiste vergunningen verkrijgt! Deze vergunningen stellen specifieke voorwaarden aan de uitvoering van de maatregelen. Het niet naleven van vergunningen kan leiden tot juridische consequenties, vertragingen van het project en schade aan de natuurlijke omgeving.
Als jij wilt dat jouw project zorgeloos verloopt en dat je voldoet aan alle flora- en faunaverplichtingen, kan het helpen om te schakelen met een specialist. T&G Groep heeft ruime ervaring met dit soort projecten. We helpen onze opdrachtgevers niet alleen met de aanleg en het onderhoud van hun buitenruimte, maar begeleiden ook complete ecologische trajecten om zo risico’s en onvoorziene kosten te voorkomen.
Meer weten? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend adviesgesprek.
